การา

LAMIACEAE (LABIATAE)

ไม้ล้มลุก อายุปีเดียวสูง 0.5-1 เมตร มีกลิ่น ลำต้นและกิ่งเป็นสี่เหลี่ยม ผิวมีขนอุย ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปไข่หรือรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ยาว 0.5-4 เซนติเมตร กว้าง 0.5-3 เซนติเมตร ปลายใบแหลม ฐานใบมน ขอบใบหยักมนหรือหยักซี่ฟันเลื่อย ผิวใบมีขนทั้งสองด้าน ก้านใบยาว 0.1-2 เซนติเมตร ผิวมีขน ช่อดอกแบบช่อกระจุก ในแต่ละช่อมี 2-3 ดอก ดอกย่อยแบบรูปปากเปิด กลีบเลี้ยงสีเขียว เชื่อมกันเป็นถ้วยที่ฐานยาว 1-2 มิลลิเมตร มีสัน 10 สันรอบ ปลายแยกเป็นแฉก 5 แฉก แต่ละคล้ายกรงเล็บยาว 1-2 มิลลิเมตร ผิวด้านนอกมีขน กลีบดอกสีม่วง เชื่อมกันเป็นหลอดที่ฐานยาว 3-4 มิลลิเมตร ผิวด้านนอกมีขน ปลายแยกเป็น 5 แฉก ผิวด้านนอกมีขน กลีบปากบนมี 2 กลีบ รูปช้อนยาว 2.5-3 มิลลิเมตร กว้าง 2-2.5 มิลลิเมตร ใกล้ฐานแฉกกลีบมีวงกลมสีขาวภายในวงกลมมีเส้นสีม่วงผ่ากลางวง กลีบปากล่างมี 3 กลีบ กลีบด้านข้างรูปรียาว 1-1.5 มิลลิเมตร กว้าง 2-2.5 มิลลิเมตร กลีบกลางคล้ายเรือยาว 1-1.5 มิลลิเมตร กว้าง 0.5-1มิลลิเมตร เกสรเพศผู้แบบสองคู่ยาวไม่เท่ากัน เกสรเพศผู้ขนาดสั้น ติดอยู่บริเวณฐานกลีบกลางของกลีบปากด้านล่าง อับเรณูสีน้ำตาลเข้ม รูปรักบี้ยาว 0.8-1 มิลลิเมตร ติดกับก้านชูเกสรที่ด้านหลัง ก้านชูเกสรเป็นแท่งยาว 1-1.8 มิลลิเมตร มีขนที่ปลายก้านชูเกสรติดกับอับเรณู เกสรเพศผู้ขนาดยาว ติดอยู่บริเวณกลางของหลอดกลีบดอก อับเรณูสีน้ำตาลเข้มรูปรักบี้ยาว 0.8-1 มิลลิเมตร ติดกับก้านชูเกสรที่ด้านหลัง ก้านชูเกสรเป็นแท่งยาว 2-2.5 มิลลิเมตร มีขนที่ปลายก้านชูเกสรติดกับอับเรณู เกสรเพศเมีย รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปกลมมี 2 อันประกบกันแต่ละอันยาว 0.5-0.8 มิลลิเมตร ก้านชูเกสรเพศเมียเป็นแท่งยาว 3-5 มิลลิเมตร ยอดเกสรเพศเมียเป็นก้อนกลมมี 2 ก้อน ผลแคปซูล ยาว 0.3-1 เซนติเมตร มีกลีบเลี้ยงหุ้มอยู่ เมล็ดมี 2 อัน สีน้ำตาลเข้ม รูปค่อนข้างกลม ยาว 3-5 มิลลิเมตร กว้าง 2-3 มิลลิเมตร

มีถิ่นกำเนิดจากอเมริกากลาง และกระจายพันธุ์ไปสู่ประเทศในเขตร้อนอื่นๆ พบตามพื้นที่แห้ง เปิดโล่ง ริมลำน้ำ ริมถนน เนินทราย และพื้นที่การเกษตรที่ถูกทิ้งร้าง ระดับความสูง 0-1300 เมตร เหนือระดับน้ำทะเล ออกดอกตลอดปี ในช่วงฤดูแล้งจะทิ้งใบ

ใช้ส่วนใบ ใส่ตามเครื่องเรือน เพื่อไล่แมลง ใบอ่อน ย่อดอ่อนใช้ปรุงรสอาหาร นำใบมาบด ใช้เป็นยาฆ่าเชื้อ และรักษาโรคผิวหนัง อาจใช้เป็นอาหารปศุสัตว์

Flora Malesiana Volume 8, Page 371-372

-