ขวาง ง้าย ฝางส้ม ฝางเสน หนามโค้ง

CAESALPINIACEAE

เป็นไม้พุ่มกึ่งไม้เถา ลำต้นมีหนามโค้งสั้น ๆ และแข็งทั่วไป ผลัดใบ ในธรรมชาติอาจพบที่เป็นเถาขนาดใหญ่ ใบ เป็นช่อแบบขนนก 2 ชั้น เรียงสลับกัน แต่ละช่อ ประกอบด้วยใบย่อยขอบขนานแคบ ๆ ติดตรงข้ามกันเป็นคู่ ปลายใบมนและหยักเว้าตรงกึ่งกลางเล็กน้อย ผิวใบเกลี้ยง ทั้ง 2 ด้าน ขอบใบเรียบ ดอก สีเหลือง ออกรวมกันเป็นช่อไม่แยกแขนงตามปลายกิ่ง และง่ามใบใกล้ ๆ ปลายกิ่ง กลีบรองดอกมี 5 กลีบ ขอบกลีบเกยซ้อนทับกัน กลีบล่างสุดโค้งงอและขนาดใหญ่กว่ากลีบอื่น กลีบดอก มี 5 กลีบ รูปไข่กลับ ผิวและขอบกลีบย่น เกสรผู้ 10 อัน แยกเป็นอิสระ ผล เป็นฝักแบนแข็ง ส่วนที่ค่อนมาทางโคนฝักจะสอบเอียงเล็กน้อยด้านปลายฝักจะผายกว้าง ปลายฝักจะตัดเป็นลักษณะคล้ายจงอยแหลม อยู่ทางมุมด้านนอก แต่ละฝักมีเมล็ดรูปรี ๆ 2-4 เมล็ด

ขึ้นเป็นกลุ่มตามป่าเต็งรัง และเขาหินปูนที่แห้งแล้ง นิยมปลูกเป็นแนวรั้วบ้านตามชนบท

เนื้อไม้แข็ง ตกแต่งชักเงาได้ดี แก่นและเนื้อไม้ให้สีแดง รากให้สีเหลือง ใช้ย้อมผ้าและไหม และใช้เป็นสีใส่อาหารและเครื่องดื่ม เนื้อไม้เป็นยาขับระดูอย่างแรง

หนังสือพรรณไม้สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม 1

-